O źródłach prawdziwej radości

Do dziś pamiętam radę ojca Joachima Badeniego: „Uważaj na księży, którzy nie mają poczucia humoru, prawdopodobnie nie mają oni kontaktu z Bogiem”.









Przygotowuję wykład na dzisiejszą Dominikańską Szkołę Wiary w Piotrkowie Trybunalskim. Tematem jest radość w Biblii i w chrześcijaństwie. Czym jest? Jakie ma źródła? Temat ogromnie fascynujący, wciąż odkrywam coś "świeżego".

Termin radość w różnych formach występuje aż 261 razy na kartach Pisma Świętego, zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu (nie wliczając do tej liczby wyrazów pochodnych jak przymiotniki: „radosny” (występujący 48 razy) i „radośnie” (występujący 26 razy), czy czasownika zwrotnego „radować się” pojawiającego się 118 razy).

Wyraz ten funkcjonuje także w Biblii w podobnym znaczeniu jako „wesele” i „cieszyć się”. Radość w Piśmie Świętym jest składnikiem życia w tym i przyszłym świecie. Jeśli jednak pojawia się jej przeciwieństwo, którym jest smutek, to jest on tylko i wyłącznie środkiem wychowawczym stosowanym przez Boga.

Bywało, że w Kościele pojawiała  się podejrzliwość wobec wszystkiego, co przyjemne. Wiadomo: grzech z reguły bywa przyjemny, łatwo więc to odwrócić i powiedzieć, że w takim razie przyjemność jako taka jest grzeszna.

W książce Umberto Eco „Imię róży” franciszkanin Wilhelm szukając przyczyn serii zabójstwa w klasztorze dociera do tajemnicy, której strażnikiem jest jeden z dwóch najstarszych mnichów opactwa - ślepy Jorge z Burgos. Przetrzymuje on w bibliotece księgę, która sprowadza śmierć.

Okazuje się nią drugi tom „Poetyki” Arystotelesa. Benedyktyński mnich nie chce, by ktokolwiek czytał tę książkę, gdyż śmiech, któremu jest poświęcona (Arystoteles uważał śmiech za siłę dobrą, która ma także walory poznawcze), jest w jego przeświadczeniu czymś niegodnym i niedorzecznym. Starzec zjada zatrute karty księgi i wznieca ogień w bibliotece paląc księgozbiór.

Z kolei wybitny autor literatury mistycznej Dionizy Areopagita twierdził, że w katedrze powinien się zawsze znaleźć jakiś element blasfemii, coś bluźnierczego, albo komicznego, żeby się okazało, że katedra to jeszcze nie jest niebo. Żeby odróżniać symbole od tego, co one symbolizują. Dlatego w prawie każdej katedrze (także na na moście Karola w Pradze) znajdziemy jakiś element nieprzyzwoity. Ludzie myślą, że to może dlatego, że mistrz poszedł na obiad, a w tym czasie uczeń narozrabiał. Ale to w rzeczywistości ma głęboki teologiczny sens.

Są rozprawy o kulturze karnawału, w których jest pełno karykatur mnichów. Krytycy marksistowscy uważali to za oznakę świadomej krytyki religii. Ale gdzie tam. Okazało się, że to mnisi robili sobie sami z siebie żarty i że świetnie to umieli.

Do dziś pamiętam radę ojca Joachima Badeniego, który powiedział:

Uważaj na księży, którzy nie mają poczucia humoru, prawdopodobnie nie mają oni kontaktu z Bogiem.

Kiedyś Mistrz Joachim zapytany przez dziennikarkę: "Czy miał powodzenie u kobiet, bo był przystojny?" odpowiedział:

„Tego zupełnie u siebie nie widzę, oglądałem swoje zdjęcia. Tak głupiej buzi w życiu nie widziałem. Pusta, beznadziejnie długa twarz. Mojej mamie naturalnie bardzo się podobałem, byłem bardzo elegancki. Moim zdaniem natomiast byłem zerem. Jeśli jestem tym kim jestem to tylko dzięki zakonowi, formacji dominikańskiej – tylko i wyłącznie".

Radość jest owocem Ducha Świętego - wielokrotnie pisze o niej święty Paweł, którego życie doprawdy nie rozpieszczało. List do Filipian, choć napisany w najtrudniejszym okresie życia apostoła, jest jednocześnie jednym z najradośniejszych jego listów. Paweł kieruje jednak serce ku takiej radości, której nikt nie może mu odebrać.

Owa radość nie wynika z płytkich przyjemności, lecz ma głębszy poziom. Nie jest także zwykłą "wesołkowatością".

Człowiek wolny, potrafi śmiać się nawet z samego siebie, bo wie, że jego wartość nie leży w ludziach lecz w Bogu.

Z reguły św. Augustyna, według której żyją dominikanie.

"Jeżeli lekarz zaleci kąpiel to zakonnik ma dostosować się do zaleceń, nawet jeśli będzie sprawiało mu to przyjemność".