Ewagriusz o modlitwie czystej

Ewagriusz definiuje modlitwę jako „porzucenie myśli”. Jakakolwiek bowiem myśli, nawet najbardziej pokorna i wyzuta z wszelkiej namiętności, jest zawsze czymś mniejszym niż Bóg. 

Był jednym z najznamienitszych ojców pustyni, jedną z najważniejszych postaci w historii duchowości. Kościół koptyjski i ormiański czci go jako świętego. Na Zachodzie uważany za duchowego mistrza i niekwestionowany autorytet. "Wszyscy oddychamy Ewagriuszem" - stwierdził Opat Tyniecki o. Szymon Hiżycki OSB.

Święty Jan Kasjan, duchowy mistrz świętego Ojca Dominika, pobierał u niego nauki, a później rozpowszechnił je w Kościele Zachodnim. Wiele pojęć, którymi posługujemy się dzisiaj, ma źródła w doktrynie pontyjskiego mnicha. Jako pierwszy stworzył kompendium walki duchowej, gdzie precyzyjnie opisał na czym polega walka z demonami, które "podczepiają się" pod nasze myśli. 

Samą modlitwę definiował jako „porzucenie myśli”. Jakakolwiek bowiem myśli, nawet najbardziej pokorna i wyzuta z wszelkiej namiętności, jest czymś mniejszym niż Bóg. 

Poniżej kilka nauk na temat modlitwy pochodzących od Ewagriusza z Pontu.

***

Ilekroć demony widzą, że jesteś gotów modlić się naprawdę gorliwie, podsuwają ci myśli o różnych, niby koniecznych rzeczach, i co chwila przypominają o nich, poruszając umysł tak, aby ich szukał, a nie znalazłszy – bardzo się smucił i tracił odwagę. Kiedy zaś umysł staje do modlitwy, przywołują mu w pamięci te poszukiwane i wspominane sprawy, aby rozproszony pragnieniem ich poznania, utracił owocną modlitwę.

Ci, którzy gromadzą w sobie troski i pamięć złego, a zdaje się im, że się modlą, są podobni do tych, którzy czerpią wodę i wlewają ją do dziurawego naczynia.

Wszelka walka między nami a duchami nieczystymi nie toczy się o nic innego, jak tylko o modlitwę duchową. Dla tych bowiem duchów jest ona wielce nieprzyjazna i bardzo uciążliwa, a dla nas – zbawienna i bardzo pokrzepiająca.

***

Gdy się modlisz, czuwaj usilnie nad swoją pamięcią, aby sama z siebie nie podsuwała ci własnych myśli, ale skłaniała cię do poznania obecności Boga. Jest bowiem rzeczą wynikającą z natury, że pamięć zawłaszcza umysł w czasie modlitwy.

Kiedy się modlisz, pamięć przywodzi ci na myśl albo obrazy rzeczy minionych, albo nowe troski, albo też postać tego, kto cię skrzywdził.

Demon bardzo zazdrości człowiekowi, który się modli, i używa wszelkich sposobów, by nie osiągnął zamierzonego celu. Nie przestaje więc za pomocą pamięci wzbudzać myśli o różnych sprawach, a za pomocą ciała wzniecać wszystkie namiętności, tak aby przeszkodzić – na ile to możliwe – w jego wspaniałym biegu i wędrówce ku Bogu.