Kto boi się ciszy, nie zostanie u nas

Kiedy człowiek doświadcza ciszy, na powierzchnię wypływa wiele wspomnień. Szybko zaczyna rozumieć, że cisza i samotność, które widział jako miejsce odpoczynku, są także miejscem ciężkiej próby, gdzie będzie musiał stoczyć najcięższą walkę: z samym sobą. 

- Ktoś, kto boi się ciszy, nie zostanie u nas - mówi przeor kartuzów o. Dysmas de Lassaus w rozmowie z Nicolasem Diatem.  

Niepokój nie wynika z ciszy samej w sobie, lecz z tego, co ona objawia. Rekolektant przyjeżdża do kartuzji,  żeby spotkać Boga, i na początku spotyka kogoś, kogo nie spodziewał się spotkać: samego siebie.

Zaskoczenie nie jest szczególnie miłe. 

Załóżmy, że dostajesz dość ciemny pokój i nie jesteś specjalistą od porządków i posługiwania się miotłą. Ponieważ niewiele tam widać, zbytnio to nie przeszkadza. Ale oto gość wpada na niefortunny pomysł i zapala bardzo silne światło. Widok okazuje się kłopotliwy... 

Kiedy kandydat na mnicha przyjeżdża do nas na rekolekcje, na powierzchnię wypływa wiele wspomnień. Tkwiły w nim od dawna, przykryte hałasem życia. Kiedy te ruchy ustają, on już nie może uciec i rozumie, że cisza i samotność celi, które widział jako miejsce odpoczynku, są także miejscem ciężkiej próby, gdzie będzie musiał stoczyć najcięższą walkę: z samym sobą. 

Bądźmy realistami, hałas zamieszkuje nawet w kartuskich mnichach. Paradoksalnie zewnętrzna cisza i samotność, które mają za cel ułatwiać ciszę wewnętrzną, najpierw ujawniają cały zamieszkujący w nas hałas. 

Samo doświadczenie polegające na zamilknięciu dotyka w nas niewidzialną strunę. 
Jeśli masz w kieszeni włączone radio, możliwe że w gwarze miasta czy ulicy nawet tego sobie nie uświadamiasz, gdyż wydawany hałas miesza się z otoczeniem. Jeśli jednak wejdziesz do kościoła, to szybko zrozumiesz, że nieustające dźwięki dobywają się z twojej kieszeni. I pierwszą rzeczą jaką zrobisz, będzie próba wyłączenia radia. Niestety, nie ma takiego guzika, który wyciszyłby gwar wyobraźni. Pierwszy etap polega na tym, by to sobie uświadomić, nawet jeśli nie jest to miłe. 

Cisza panująca w klasztorze nie wystarczy. Aby osiągnąć komunię w ciszy, potrzeba długotrwałego, podejmowanego w nieskończoność wysiłku. Chodzi o oswojenie zwierzyńca, który w nas mieszka, jeśli chcemy, żeby drapieżniki zostawiły nas kiedyś w spokoju. 

Cisza zewnętrzna - jest częścią tej trasy. 

***

Zachowanie milczenia warg nie jest trudne, wystarczy tego chcieć. Milczenie myśli to zupełnie inna sprawa. Najtrudniejsza jest cisza wewnętrzna. W odosobnieniu i w ciszy mogą się rozpętać hałasy duszy. Gry umysłowe, myśli emocje, radośnie odrywają nas od modlitwy. Hałas dosłownie rozbija i oddziela. Zawsze jest to jakaś rozmowa w wyobraźni, mówimy do różnych ludzi o tym czy o tamtym. 

Uczenie się ciszy wymaga trwania w obecności Pana, nieustannego powracaniu do Boga, za każdym razem kiedy stwierdzamy, że się od Niego oddaliliśmy. 

Z czasem człowiek uczy się nadawać tej ciszy sens. Uczy umysł, aby - mówiąc językiem św. Grzegorza z Synaju - "odzwyczaił się od błądzenia". 

W ten sposób poznajemy też język, którego Bóg używa w odniesieniu do nas, wraz z jego niepowtarzalnym sposobem mieszania tego, co ludzkie, z tym, co Boskie. Jest on idealnie dopasowany do naszej osobowości, emocjonalności i wrażliwości.

Korzystałem z wypowiedzi o. Dysmasa de Lassusa, generała Zakonu Kartuzów
 zamieszczonych w książce "Moc milczenia".