Czego można nauczyć się od pustelników?

W społeczeństwo wbudowane są pewne nakazy. Trzeba robić to, trzeba robić tamto. Jeżeli robisz to i tamto, jesteś szczęśliwy. Jeżeli nie robisz, jesteś nieszczęśliwy, jesteś nieudacznikiem, jesteś zły, jesteś odrzucany.











Mnisi odchodząc na pustynię byli przekonani, że największą tragedią współczesnego człowieka jest zapominanie o duchowym wymiarze życia. Modlitwa nie była dla nich zbiorem suchych formułek, lecz wyrażała się w prostocie dnia codziennego, skupiała na obecności Boga, na Jego woli i miłości.

W jaki sposób religijna koncepcja mnichów pustelników, którzy często większość swojego życia spędzili w odosobnieniu, sprawdza się dzisiaj? Kluczową rzeczą, której możemy się od nich nauczyć się jest to, aby przeżywać swoje życie w tej rzeczywistości, jaka jest nam dana przez Boga, a nie ciągle żyć marzeniami  o innych, wspaniałych miejscach czy duchowych stanach, jakie w danym momencie nie są nam dane. To droga frustracji, gdyż przestajemy żyć w pełni tu i teraz. Tracimy smak życia.

Koncepcja mnichów pustyni jest niezwykle aktualna zwłaszcza w kulturze, w której ludzie mają żyć według jednego, słusznego modelu. Wszystkie systemy totalitarne lub destrukcyjne grupy zabijają w człowieku zdrową samotność, gdzie ma on wyglądać i myśleć jak mu się każe.  Pustelnicy trzeźwo zauważyli, że społeczeństwo, w którym żyje człowiek, generuje pewne stany, które mają uchodzić za pożądane i prowadzić do szczęścia. Niestety, kiedy dana osoba za tym pójdzie okazuje się, że to zaledwie namiastka czegoś co może uchodzić za „szczęście”, ale jednak nie daje pokoju.

Nasze rozgoryczenie może potęgować świat w jakim żyjemy. Thomas Merton, który ostatnie lata życia spędził jako pustelnik pisał: „W społeczeństwo wbudowane są pewne nakazy. Trzeba robić to, trzeba robić tamto. Jeżeli robisz to i tamto, jesteś szczęśliwy. Jeżeli nie robisz, jesteś nieszczęśliwy, jesteś nieudacznikiem, jesteś zły, jesteś odrzucany”.

W naszej cywilizacji już małe dzieci uczone są, aby unikać, a nawet bać się samotności i za wszelką cenę być towarzyskimi. W dorosłych zaś silnie zakorzeniony jest mit miłości i idealizowanie stosunków uczuciowych. Często jednak jest tak, że najbardziej samotni i sfrustrowani ludzie to ci, którzy w życiu nie są sami, ale którzy są uzależnieni od społecznych interakcji. Ci wszyscy, w których przypuszczanie zakwalifikowalibyśmy jako dobrze imprezowych i dobrze bawiących się ludzi często wracają do domu z wielu towarzyskich spotkań z jeszcze większym poczuciem osamotnienia. Boją się oni spotkać z samym sobą, poszukują nowych relacji czy silniejszych wrażeń, by odsunąć swoją własną samotność, którą traktują jako wewnętrzną pustkę.

Jaka jest więc recepta? Rozwiązanie wskazują pustelnicy – to zbliżenie się do Chrystusa, gdyż Bóg przynosi nam dar i umiejętność znalezienia szczęścia w naszej wyjątkowej sytuacji. Ewangelia uczy, że czymś ważnym jest, żebyśmy nie dali się zwieść powierzchownemu poczuciu wolności, zgodnie  z którym wolność polega na uczestnictwie w społeczeństwie jednowymiarowym i robieniu tego, co społeczeństwo aprobuje.

Człowiek żyjący w zgodzie z Panem Bogiem, który posiada w swoim życiu miejsca, gdzie może powrócić do pionu, widzi iluzoryczność proponowanych mu scenariuszy na życie. Potrafi spojrzeć na otaczający go świat z dystansem. Na stawiane mu zarzuty, że ma czelność myśleć lub zachowywać się inaczej odpowie:

Jeżeli robicie to i tamto, nie jesteście szczęśliwi. Tylko tak twierdzicie. Ja zrobię coś innego, coś, co nie podlega waszym kryteriom. I będę szczęśliwy.

***

Rekolekcyjnie:

Jarosław, Szczecin, Wrocław i Rzeszów, a od 26 grudnia Rzym. O modlitwę Was nieustannie proszę, bez niej to wszystko jest puste.